ΥΔΡΟΚΕΦΑΛΟΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΠΙΕΣΗΣ

Τι είναι ο υδροκέφαλος φυσιολογικής πίεσης;

Ο υδροκέφαλος φυσιολογικής πίεσης είναι ένα είδος άνοιας το οποίο προκαλεί απώλεια μνήμης, ακράτεια ούρων αλλά και μεγάλη δυσκολία στην βάδιση. Εμφανίζεται μετά την ηλικία των 60 ετών και σταδιακά με τον χρόνο αλλάζει την καθημερινότητα των ασθενών προκαλώντας δυσφορία και στους ίδιους αλλά και στους ανθρώπους που τους φροντίζουν.

Πόσο συχνά εμφανίζεται ο υδροκέφαλος φυσιολογικής πίεσης;

Η συχνότητα εμφάνισης της πάθησης αυξάνεται με την αύξηση της ηλικίας των ασθενών. Συγκεκριμένα, από την ηλικία των 70 έως τα 79, σε 100.000 πληθυσμού, υπάρχουν 200 περιστατικά υδροκεφάλου, ενώ στις ηλικίες από 80 έως 89 υπάρχουν 5.200 σε 100.000 πληθυσμού. Υπολογίζεται, με βάση την απογραφή του 2021, ότι υπάρχουν στην χώρα μας 41.826 ασθενείς με υδροκέφαλο.

Πώς δημιουργείται ο υδροκέφαλος φυσιολογικής πίεσης;

Εντός του εγκεφάλου, υπάρχει ένας χώρος που λέγεται κοιλιακό σύστημα. Είναι ένα σύνολο από τέσσερεις κύστες γεμάτες με ένα υγρό που λέγεται εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ενυ). Η ποσότητα του εγκεφαλονωτιαίου υγρού (ενυ) είναι σταθερή σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου. Στην περίπτωση του υδροκεφάλου φυσιολογικής πίεσης, η ποσότητα του υγρού στις κοιλίες του εγκεφάλου αυξάνεται σταδιακά. Ως αποτέλεσμα, προκαλείται διόγκωση του κοιλιακού συστήματος και πίεση στον εγκέφαλο, από μέσα προς τα έξω. Σε όλη αυτή την διαδικασία η πίεση μέσα στο κρανίο των ασθενών παραμένει φυσιολογική, γιατί η αύξηση της ποσότητας του υγρού γίνεται με πολύ αργό ρυθμό. Με τον τρόπο αυτό προκαλείται σταδιακά εγκεφαλική δυσλειτουργία με αποτέλεσμα την εμφάνιση συμπτωμάτων.

Ποια άλλα είδη υδροκεφάλου υπάρχουν;

Πέρα από τον υδροκέφαλο φυσιολογικής πίεσης υπάρχει και ο δευτεροπαθής υδροκέφαλος ή αλλιώς αποφρακτικός υδροκέφαλος. Στις περιπτώσεις αυτές, η αύξηση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού μέσα στον εγκέφαλο του ασθενούς είναι πολύ γρήγορη, κάτι που δημιουργεί μια απότομη δυσλειτουργία του εγκεφάλου. Οι ασθενείς αυτοί έχουν έντονη κεφαλαλγία, υπνηλία, εμέτους ακόμα και κώμα. Πρόκειται για μια επείγουσα νόσο.  Δημιουργείται μετά από εγκεφαλικές αιμορραγίες, κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, ρήξεις ανευρυσμάτων, μηνιγγίτιδα αλλά και την παρουσία όγκων εγκεφάλου. Η αντιμετώπιση εδώ πρέπει να γίνει ταχύτατα μιας και η ζωή του ασθενούς απειλείται άμεσα. Οι ασθενείς υποβάλλονται σε μια ελάχιστα επεμβατική επέμβαση, την ενδοσκοπική 3η κοιλιοστομία. . Με μία τομή στο έδαφος της κοιλίας γίνεται παράκαμψη της απόφραξης και αποκατάσταση της ροής του υγρού.

Ποια συμπτώματα προκαλεί ο υδροκέφαλος φυσιολογικής πίεσης;

Στον υδροκέφαλο φυσιολογικής πίεσης δημιουργείται μια κλασική τριάδα από συμπτώματα:

• η αστάθεια βάδισης: Στην βάδισή τους οι ασθενείς εμφανίζουν μειωμένη ταχύτητα, βαδίζουν με μικρά βήματα, δυσκολεύονται να στρίψουν, και σέρνουν τα βήματά τους δίνοντας την εντύπωση ότι τα πόδια τους είναι κολλημένα στο έδαφος. Αυτή η μορφή βάδισης αναφέρεται και ως μαγνητικό βάδισμα. Επιπλέον έχουν πτώσεις επί του εδάφους και μερικές φορές γέρνουν προς τα πίσω.
• η ακράτεια ούρων: Οι ασθενείς έχουν συχνές ουρήσεις την ημέρα και χάνουν τα ούρα τους κατά την πορεία τους προς την τουαλέτα.
• η απώλεια πρόσφατης μνήμης: Η απώλεια μνήμης αφορά τα γεγονότα της καθημερινότητας. Συνδυάζεται με απώλεια του συναισθήματος (πολλές φορές δεν νιώθουν ούτε λύπη ούτε χαρά), είναι απαθείς και έχουν έλλειψη κινήτρου για τις καθημερινές ασχολίες.

Σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί να παρατηρηθεί μόνο ένα ή δύο από τα τρία συμπτώματα. Τα συμπτώματα του υδροκεφάλου είναι εμφανή μετά από τρεις μήνες από την έναρξη της νόσου. Με το πέρασμα του χρόνου εάν δεν υπάρξει αντιμετώπιση η νόσος επιδεινώνεται με αποτέλεσμα οι ασθενείς να μην μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Επειδή υπάρχει ο κίνδυνος σύγχυσης της νόσου με άλλες παθήσεις όπως η Alzheimer, η Parkinson, τα πολλαπλά εγκεφαλικά κ.α. πρέπει να ακολουθηθεί ένα συγκεκριμένο πρωτόκολλο για να μην γίνουν λάθη κατά τη διάγνωση.

Η διάγνωση πραγματοποιείται με 4 βήματα:

• νευροχειρουργική εξέταση: πραγματοποιείται από τον Νευροχειρουργό μετά την κατάγραφή του ιστορικού του ασθενή με συμπτώματα υδροκεφάλου
• νευροψυχολογική εξέταση: Ο Νευροψυχολόγος κάνει ειδικά τεστ στον ασθενή με σκοπό να δει την διαταραχή στις ανώτερες λειτουργίες του ασθενούς.
• Αξονική ή μαγνητική τομογραφία
• οσφυονωτιαία παρακέντηση (ΟΝΠ): Εάν η νευροχειρουργική και η νευροψυχολογική εξέταση μαζί με την αξονική τομογραφία αναδείξουν υδροκέφαλο φυσιολογικής πίεσης, ο ασθενής υποβάλλεται σε οσφυονωτιαία παρακέντηση. Πρόκειται για μια παρεμβατική πράξη. Υπό τοπική αναισθησία, αφαιρούμε 40ml εγκεφαλονωτιαίου υγρού από την οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης του ασθενή.  Στη συνέχεια, τον βάζουμε να βαδίσει. Εάν μετά την παρακέντηση η βάδιση του ασθενούς είναι βελτιωμένη και η ούρησή του είναι καλύτερη, τότε η παρακέντηση θεωρείται θετική.

Εάν και τα τέσσερα βήματα είναι θετικά, τότε η ύπαρξη του υδροκεφάλου θεωρείται σίγουρη και προτείνεται στον ασθενή η χειρουργική θεραπεία.

Πώς αντιμετωπίζεται ο υδροκέφαλος φυσιολογικής πίεσης;

Η αντιμετώπιση της πάθησης γίνεται με την τοποθέτηση βαλβίδας υδροκεφάλου. Πρόκειται για μια γρήγορη και αρκετά ασφαλή επέμβαση. Κατά την επέμβαση, τοποθετείται ένα σύστημα με σωληνάκια (καθετήρες). Αυτά οδηγούν το εγκεφαλονωτιαίο υγρό από τον εγκέφαλο του ασθενούς μέσα στην κοιλία του. Η βαλβίδα ρυθμίζεται εξωτερικά με ειδικό μηχάνημα στο ιατρείο. Έτσι, μπορούμε να αλλάξουμε την λειτουργία της μετά την επέμβαση με σκοπό το καλύτερο αποτέλεσμα για τον ασθενή. Το πρώτο σύμπτωμα που βελτιώνεται είναι η ούρηση και μετά η βάδιση και τελευταίο η μνήμη.

Η εμφάνιση υδροκέφαλου μπορεί να προκαλέσει αναστάτωση και αγωνία τόσο στον ασθενή, όσο και στους κοντινούς του ανθρώπους. Ωστόσο, με την έγκαιρη διάγνωση και την κατάλληλη παρέμβαση, ο ασθενής μπορεί να ανακουφιστεί από τα συμπτώματα. Η χειρουργική αντιμετώπιση του υδροκεφάλου πρέπει αποκλειστικά να γίνεται από έναν έμπειρο και εξειδικευμένο Νευροχειρουργό. Ο Νευροχειρουργός Δρ. Λιάκος Φαίδων έχει εφεύρει και εφαρμόσει ένα νέο σύστημα για την τοποθέτηση και την αντικατάσταση κοιλιακού καθετήρα παροχέτευσης ΕΝΥ με την τεχνική over the wire, καθιστώντας τη διαδικασία γρηγορότερη και πιο ασφαλή. Εάν ενδιαφέρεστε να μάθετε περισσότερα για τον υδροκέφαλο φυσιολογικής πίεσης, επικοινωνήστε μαζί μας για να κλείσετε το ραντεβού σας.