Ο ιός SARS-CoV-2 ανιχνεύθηκε για πρώτη φορά στην Wuhan της Κίνας τον Δεκέμβριο του 2019 προκαλώντας τη νόσο Covid-19. Εκ τότε έχει απλωθεί σε όλες τις χώρες του κόσμου προκαλώντας εκατομμύρια μολύνσεις αλλά και πολλές χιλιάδες θανάτους. Η νόσος Covid-19 έχει αποδειχθεί ότι στις σοβαρές περιπτώσεις ασθενών προκαλεί προσβολή πολλών οργανικών συστημάτων και μέσα σε αυτά είναι φυσικά και το νευρικό σύστημα.
Γενικά μπορούμε να διαχωρίσουμε σε τρεις κατηγορίες τις νευρολογικές επιπλοκές της νόσου Covid. Η πρώτη κατηγορία είναι οι επιπλοκές από την προσβολή του νευρικού συστήματος από το ίδιο τον ιό, στη συνέχεια υπάρχουν οι αγγειακές βλάβες του εγκεφάλου λόγω τις συστηματικής φλεγμονώδους αντίδρασης που προκαλεί ο ιός, και στην τρίτη κατηγορία είναι η αυτοάνοση αντίδραση προς το κεντρικό και περιφερικό σύστημα κατά τη διάρκεια αλλά και μετά την λοίμωξη.
Όσον αφορά την πρώτη κατηγορία ο ιός προσβάλει κυρίως τον οσφρητικό βολβό και τα οσφρητικά νημάτια ακόμα και στις πολύ ήπιες περιπτώσεις νόσου προκαλώντας οίδημα σε αυτά με αποτέλεσμα την απώλεια όσφρησης. Η απώλεια της όσφρησης δυσκολεύει την αντίληψη των γευστικών ερεθισμάτων στον ανθρώπινο εγκέφαλο οδηγώντας στην μείωση ή και απώλεια της γεύσης. Παρατηρείται κυρίως σε νέους ενήλικες στην έναρξη της λοίμωξης και συνήθως στις ήπιες περιπτώσεις ασθενών. Επιπρόσθετα έχει παρατηρηθεί σε πολύ σπάνια περιστατικά βαριάς λοίμωξης η απευθείας προσβολή του εγκεφάλου και η δημιουργία νεκρωτικής και αιμορραγικής εγκεφαλίτιδας. Στις πολύ λίγες αυτές περιπτώσεις ανιχνεύθηκε στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό των ασθενών με εγκεφαλοπάθεια ο SARS-CoV2 αποδεικνύοντας την ύπαρξη εγκεφαλίτιδας αλλά και μηνιγγίτιδας από τον ίδιο τον ιό.
Στην δεύτερη κατηγορία η πολύ έντονη απάντηση του ανοσοποιητικού συστήματος στον ιό οδηγεί σε διαταραχές πήξης με αποτέλεσμα να δημιουργούνται ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια ή εγκεφαλικές αιμορραγίες. Τα συγκεκριμένα αγγειακά επεισόδια αυξάνουν την θνησιμότητα των ασθενών και απαιτούν πολλές φορές την παρέμβαση νευροχειρουργού. Η νευροχειρουργική παρέμβαση είναι απαραίτητη στις εγκεφαλικές αιμορραγίες οι οποίες μπορούν να απειλήσουν την ζωή του ασθενούς. Στην τελευταία κατηγορία ανήκουν οι επιπλοκές που δημιουργούνται με αυτοάνοσο μηχανισμό κατά την διάρκεια της λοίμωξης αλλά και μετά την αποχώρησης των συμπτωμάτων.
Η πιο γνωστή από αυτές είναι το σύνδρομο Gulian-Barre, μια ασθένεια η οποία μετά από λοιμώξεις προκαλεί προσβολή των περιφερικών νεύρων, με αποτέλεσμα ο ασθενής να παραλύει σιγά σιγά από τα κάτω άκρα προς τα πάνω αλλά και να χάνει την αισθητικότητά του. Παρατηρήθηκε σε πολύ λίγους ασθενείς Covid και ήταν θεραπεύσιμο μετά από την χορήγηση ενδοφλέβιας αγωγής με γ-σφαιρίνη. Πέρα όμως από το σύνδρομο αυτό έχουν παρατηρηθεί περιπτώσεις ασθενών με προσβολή του νευρικού συστήματος σε διάφορα σημεία (εγκέφαλο, εγκεφαλικό στέλεχος, νωτιαίο μυελό) χωρίς όμως να ανιχνευθεί ο ιός στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό (άρα δεν μπορεί να θεωρηθεί απευθείας προσβολή). Σε αυτές τις περιπτώσεις ο μηχανισμός θεωρείται αυτοάνοσος. Τα περιστατικά είναι σπάνια και δημιούργησαν μόνιμα νευρολογικά ελλείμματα στους ασθενείς.
Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι κορωνοιός πέρα από την λοίμωξη του αναπνευστικού μπορεί να προσβάλει και το νευρικό σύστημα με τρεις τρόπους, όπως αναλύθηκε πιο πάνω. Οι αγγειακές βλάβες είναι οι πιο σοβαρές και μπορεί να χρειαστεί νευροχειρουργική παρέμβαση για να σωθεί η ζωή του ασθενούς.